KENDİLİK DEĞERİNİ ARTTIRMA ÖNERİLERİ

T. X. Barber’ın Yaklaşımı

1. İlk olarak, danışanlarda gözlemleyebildiğim açık ve gizli olumlu özellikleri göstereceğim ve vurgulayacağım. Böyle bir çok özelliği her zaman bulabilmekteyim, ve aşağıdaki ifadeleri kullanarak, bunları tartışmalarımızın arasında danışana içtenlikle söylüyorum:

• Hayatında bir çok şey yapmışsın (veya çok ve azimle çalışmışsın)
• Birçok güçlüğün üstesinden gelmeyi başarmışsın (şanssızlıklar, hastalıklar, reddedilmeler.. sevdiklerin kaybedilmesi).
• Hayatında bir çok insana yardım etmişsin.
• Bu güç durumda çok iyi idare etmişsin.
• İnsanları gerçekten önemsiyorsun.
• Gösteremiyorsun ama başkalarına gerçekten empati ve sevgi duyuyorsun.
• Kibar bir insansın.
• Kullanmaya başlamamışsın ama, sende, hayatı daha kolay, eğlenceli ve dolu hale getirebilecek çok fazla sevgi, yeterlilik yetenek mevcut.

Bu çeşit ifadeleri tartışmalarımızda kullanmamın yanı sıra, hipno-öneri prosedürüyle çeşitli öneriler de ekliyorum: mesela danışana tekrarlı biçimde derin rahatlama yönergeleri verdikten sonra, birçok konuda bir dizi önerilerde bulunulabilir: “başlangıç olarak, kendi güçlü ve olumlu yanlarına odaklanabilirsin... kendi zorlukların üstesinden gelme yeteneğinin çok daha fazla farkına varabilirsin... senin insanlara verdiğin değer ve sevgi... senin gittikçe gelişen hayatı kolaylaştırma ve eğlenceli yapma yeteneğin...” vb.

2. Bir diğer hipno-öneri yaklaşımı, danışanların, küçük yaşlarda ebeveynleri veya hayatındaki diğer anlamlı kişiler tarafından tipik bir şekilde eleştirilmeleri ve bu eleştirileri kendi benlik imajlarına dahil etmeleri gerçeğiyle birlikte düşük benlik saygısından kaynaklanan kendilik değerlerini arttırmayı amaçlamaktadır. Terapi oturumlarında danışanların ebeveynlerinden, kardeşlerinden diğer önemli insanlardan aldıkları yıkıcı eleştirilere geri dönüyoruz (salaksın, aptalsın, çirkinsin, sakarsın, iyi hiçbir şeyin yok vs). Düşük kendilik değerinin bazı veya çoğu kökenini keşfettikten sonra, hipno-öneri oturumunu aşağıdaki gibi sürdürüyorum. İlk önce danışana ( ve dolaylı olarak da kendime) derin rahalama yönergesi veriyorum ve sonra, danışan ve ben gözlerimiz kapalı bir biçimde rahatladıktan sonra, “içsel benliğimle” danışanla konuşmaya başlıyorum. Mesela şunun gibi:
Şimdi kendinizi niçin itici, zeki olmayan ve hoşlanılmayan biri olarak gördüğünüzü anladık. Şurası açık ki, anneniz çok yoğun kızgınlık ve öfkeyle doluymuş ve sizi veya başka birini sevmeye yeteneksizmiş, onu sürekli aşağılayan ve kendini tamamen değersiz ve sevilmeyen biri gibi hissediren kendi babası yüzünden. Ayrıca, o sıralar sizin annenizin neden sürekli size bağırdığı ve aşağıladığını, ve sizinle ilgili ters bir şey olmadığını hissttiremediğini anlamak için çok küçük olduğunuz da açık. Şimdi kendinizle ilgili olumsuz hislerinizin, kendi mutsuzluğu sebebiyle herşeye karşı olumsuz olan annenizden sürekli aldığınız olumsuz bildirimler yüzünden olduğunu anlayabilirsiniz. Şimdi aldığınız bu olumsuz bildirimleri kırmaya başlayabilirsiniz, yıllardır etkisinde kaldığınız bu negatif hipnozun etkisinden çıkmaya başlayabilirsiniz, ve yıllardır bastırdığınız kendi gerçek benliğinizi yaşamaya başlayabilirsiniz. Çok çok daha açık bir şekilde, negatif hipnozun etkisine girdiğinizden beri kendinizi aptal, çirkin, iyilikten yoksun olduğunuza inandığınızı; çevrenizdeki olaylara ve insanlara kendi inançları doğrulayacak şekilde güvensiz, korkulu tepki verdiğinizi anlayabilirsiniz. Şimdi kendinizin ne kadar iyi, nazik, sevecen ve sevilebilecek biri olduğunuzun hergün giderek daha fazla farkına vararak, bu olumsuz inançları kırmaya ve kendi gerçek beninizi kurmaya başlayabilirsiniz. Hergün daha az korkacak, daha fazla rahatlayacak, yaşamdan daha fazla keyif almaya başlayacak ve kendi gerçek beniniz olabileceksiniz.

3. Hipno-öneri yaklaşımının bir parçası olarak, kendilik değerini arttırmak için, danışmanlar için teyp kaseti yapıyoum. Bu kasetler, ben ve danışanım ofisteyken doldurulmuş olan derin rahatlama yönergeleriyle başlayıp, doğrudan ve dolaylı olarak, danışanın kendi iyi özelliklerine, güçlü ve olumlu yanlarına odaklaşmasını sağlayarak kendilik değerini yükseltmeyi amaçlayan yönergelerden oluşmaktadır. Danışanlardan bu kasetleri o hafta boyunca günde bir kez dinlemesi, kendilerini rahatlatmaları ve “zihnin derinliklerine inmeleri” istenmektedir. Bu kasetler her danışan için ayrıca hazırlanmışsa da, hepsi de genellikle danışanın ihmal edilmiş ve bastırılmış olumlu özelliklerine vurgu yapmakta ve onların açığa çıkarılmasına ve geliştirilmesine yöneliktir. Hipno-öneri kasetlerinde yer alan öneri çeşitleri şöyledir:

Kendinden memnuniyetin arttırılması için telkinler


Başkalarıyla daha fazla ilgilenmiş, umursamış ve sevmişsiniz, kendinizi ise baskılamış ve içinize kapanmışsınız. . . Şimdi bırakın bu güzel duygularınız dışarı çıksın. . . sevecen , yardımsever ve iyi duygularınızın diğerlerine akmasına izin vererek . . . Başkalarına empati ve içtenlik duygularınızı salıvererek giderek daha fazla gerçek kendiniz olmaya başlayabilirsiniz.

Şimdi başlıyor, serbest bırakılan gerçek kişiliğiniz hakkında daha çok farkında olacaksınız ve kendinizi eleştirip durmayı bırakacaksınız. . . Yapmanız gerekirken yapmadıklarınız ve yapmamanız gerekirken yaptıklarınız için kendinizi suçlamayı bırakın. Kendinizi ve diğerlerini affedin. . . Kendinize de diğerlerine olduğu kadar nazik olabilirsiniz. . . başkalarını sevdiğiniz kadar kendinizi de severek . . . Kendinizi suçlamayı ve eleştirmeyi durdurabilirsiniz , ve özgür olabilirsiniz , daha da özgür, gerçek siz olarak.

Şimdi başlıyor, gitgide olabileceğiniz kişi olmaya yaklaşıyorsunuz. . .Görebildiğiniz , işitebildiğiniz , koklayabildiğiniz , dokunabildiğiniz , yaşıyor olduğunuz için tekrar tekrar minnettar ve takdir hisleriyle dolu olarak. . . Farz edin ki bu dünyadaki ilk gününüz , güneşin sıcaklığını daha önce hiç hissetmemiştiniz , kuşların cıvıltısını duymamıştınız, bir çiçeği koklamamıştınız. . . Yağmura ve taşa dokunabilmenin ; çocukların gülüşünü , denizin sesini duymanın; çimenlerin ya da lezzetli bir yemeğin kokusunu duymanın ; dünyanın renklerini ve yıldızları görmenin hazzı ile dolusunuz. Tekrar vücudunuzdaki güç ve yeteneklere şükrederek. . .Enerji ve sağlığın titreşimini, varlığınıza doluşunu hissediyorsunuz. . . Uzun süredir baskılanmış olan canlılığı ve heyecan ve coşkuyu yeniden hissediyorsunuz. . . Hayattan daha fazla zevk almaya , eğlenmeye, oynamaya , gülmeye , şarkılar söylemeye hazırsınız. . . Siz olmak ve yaşıyor olmak giderek daha iyi hissetmenizi sağlayacak. (Vurgu eklenir)


Kaynak: Barber , T.X. (1984). Hypnosis, deep relaxation, and active relaxation : Data, theory, and clinical applications. Chapter in R.L. Woolfolk and P.M. Lehrer, Principles and Practice of Stress Management. New York : Guilford Pres, pp. 164-166. Reprinted with permission of publisher.