Cinsel Terapi
"Ufak şeylerden zevk alabilmek;
Lüks yerine zerafet aramak;
Saygı istemek yerine değerli olmak;
Zengin olmak yerine kimseye muhtaç olmamak;
Sıkı çalışmak, sessizce düşünmek ve dürüst konuşmak;
Yıldızları, kuşları, bebekleri ve bilgeleri açık kalple dinlemek;
İşte benim senfonim!"
W.E.CHANNING
Neden bazı insanlar cinsel anlamda mutsuzken diğerleri mutludur? Neden bir insan cinsellikten haz alırken diğeri haz almaz? Neden bir insan cinselliği yaşarken korku ve kaygı doluyken bir başkası inanç ve güvenle doludur? Neden bir insan cinsellikte çok büyük başarılar kaydeder de diğeri baş aşağı yuvarlanır? Neden bir insan cinsellikte dahiyane işler yaparken diğeri ne denli isterse istesin doğru dürüst bir iş beceremez? Neden bir kadın mutlu bir evlilik yapmışken kız kardeşi mutsuz ve bahtsız bir evlilik yaşar? Bilinciniz ve bilinçaltınızın bir yerlerinde bu sorulara cevap bulabilir misiniz? Kesinlikle evet! Doyurucu bir cinsel yaşamına sahip olmak elimizde. Bunun için öncelikle cinsellik hakkındaki önyargı ve saplantıları aşmak şart. Cinselliğe bakış açımızı değiştirmeden sağlıklı bir cinsellik yaşamamız mümkün değil. İşte bu gereklilikten yola çıkarak yeni bir kavram: "Cinsel Terapi"
Cinsel terapi, genellikle üç hafta veya üç ay içinde düzelebilen rahatsızlıklar olan cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde kullanılan bir psikoterapi türüdür.
Cinsel Terapi Nedir?
Cinsel terapi; bireylerin cinsellik alanında duygusal ve davranışsal sorunlarının çözümünü, cinsel ve ruh sağlıklarının geliştirilmesi ve korunmasını amaçlayan tekniklerin genel adıdır. Cinsel işlev bozukluklarından dolayı bozulan ruhsal dengeyi sağlamak, yeniden cinsel eğitim vermek, düşünce ve duygu alışverişi kurmak, çiftlerin veya bireylerin kendilerini tanımalarını sağlamak, cinsel çatışmaları çözümlemek, bu çatışmalardan doğan kaygı ve gerginlikleri azaltmak, çiftler arasındaki ilişkileri iyileştirip olgunlaştırmak için kullanılan tüm teknik ve yöntemlere cinsel terapi diyebiliriz. Bir başka deyişle; cinsel terapi; zihinsel ve duygusal sorunları olan ve bu sorunlarla baş etme gücü yetersiz kalan kişilere belli bir amaç ve plan doğrultusunda belli teknik ve yöntemlerin uzman kişilerce uygulandığı profesyonel bir yardım hizmeti sürecidir. Cinsel terapi zihinsel ve duygusal sorunları olan kişilerle zihinsel ve duygusal bağlantı kurularak yürütülen tedavi etme bilim ve sanatıdır. Cinsel terapist; cinsel terapi yapan; bireylerle, gruplarla, çiftlerle ya da ailelerle onların cinsel ve ruhsal sıkıntılarına çözüm getirmeleri için işbirliği içinde çalışan kişilerdir. Hekim, psikolojik danışman, psikolog veya sosyal hizmet uzmanı gibi ruh sağlığı profesyonelleri cinsel terapist olabilirler. Cinsel terapist olmak için ilgili lisans eğitimleri alındıktan sonra ek eğitimler ve süpervizyon alınmalıdır. Bunun için klinik psikoloji ya da psikolojik danışmanlık alanlarında lisans üstü eğitim alınmış olması asgari koşuldur. Bu eğitimler meslek hayatı boyunca devam ederler. Çünkü cinsel terapi her uzmanlık eğitiminde standart eğitimin parçası değildir. Bu nedenle bir ruh sağlığı profesyonelinin cinsel terapist olarak hizmet verebilmesi için cinsellik konusuyla özel olarak ilgilenmesi, çalışmalar yapması ve özel eğitimler alması gereklidir. Türkiye'de cinsel terapist eğitimi resmi kurumlar tarafından verilmemektedir, yani “cinsel terapist” unvanı verecek resmi bir kurum maalesef yoktur. Ancak Cinsel Sağlık Enstitüsü Derneği – CİSED gibi sivil toplum kuruluşları tarafından cinsel terapi eğitimleri verilmektedir. En az 240 saat ve üzeri katılım gerektiren bu eğitimler uzun, zor ve masraflıdır. Avrupa ve Amerika'nın bazı eyaletlerinde cinsel terapist olmak için tıp veya psikoloji mezunu olmak gerekmemektedir, yetkili kurumlarınca cinsel terapi eğitimi alarak sınavlarında başarılı olmuş bireyler cinsel terapist olabilmektedirler.
Danışan ve terapist arasında karşılıklı ilişki ve iletişimi kullanan bir takım uygulamaları içeren cinsel terapide dolaylı olarak cinsellikte iyilik sağlamaya çalışılır ve çiftlerin yatakta performans seyircisi değil oyuncu olmaları sağlanır.
Psikoterapi Nedir?
Psikoterapi danışana telkin, ikna, davranışı ve kişiliği değiştirme yolları ile yardım ve iyileştirme demektir. Psikoterapi yapan kişilere "terapist" denilir. Psikoterapi alan kişiye "danışan" denilir.
Cinsel terapi programı, cinsellik alanında kendini geliştirmiş, eğitim almış ve vaka tecrübesi olan sağlık profesyonelleri tarafından uygulanabilir.
Cinsel terapide öncelikle cinsel işlev bozukluklarının intrapsişik bir çatışmadan mı kaynaklandığı, yoksa kişiler arasındaki bir çatışmanın etkisiyle mi oluştuğu araştırılır. Çünkü cinsel işlev bozuklukları sosyokültürel baskılar, cinsellikle ilgili bilgi eksikliği, önemli bir psikiyatrik hastalığın bir sonucu, çarpıtılmış ve olumsuz düşüncelerimiz veya basit bir stres durumundan kaynaklanabilir.
Cinsel terapi süreci danışanların cinsel sorunlarını ve bunların temelinde yatan kişisel deneyleri anlamalarını, kendi sorunlarının kaynağına inmelerini ve bu şekilde kendi kendilerine yardımcı olmalarını sağlar.
Cinsel terapiye ihtiyacı olanlar genellikle çocukluk döneminde kişilik gelişiminde aksaklıklar yaşayan ve erişkin dönemde de içlerinde bu izleri taşıyan kişilerdir.
Cinsel terapiye baş vuran çiftlerde davranışçı ve bilişsel psikoterapi, çift terapisi ya da evlilik terapisi teknikleri birlikte kullanılmalıdır. Bu sayede en yüksek başarıya ulaşılır.
Cinsel terapiye başlamadan önce danışanlara çok yönlü multidisipliner bir muayene, tetkik ve değerlendirme yapılmalıdır.
Cinsel soruna yol açan faktörler tespit edildikten sonra çifte cinsel terapi uygulanabiliyor, nefes ve gevşeme egzersizleri öğretiliyor. Kadın ya da erkeğin iç dünyasında bastırılmış olan ruhsal çatışmalar ön planda ise tıbbi tedaviyle birlikte yoğun bireysel psikoterapi öneriliyor.
Seanslar sırasında edinilmesi sağlanan yeni bakış açısının gerçek cinsel hayata nasıl aktarılacağı konusunda danışanlara "ev ödevleri" verilir. Danışanların özgün sorunlarına ve çiftlerin kişilik özelliklerine uygun ev ödevlerine örnek olarak; vajinismusta vajinanın kasılmasını engelleyici kademeli ödevler, erken boşalmada, boşalma kontrolünü sağlayan ödevler, cinsel istek bozukluklarında ise isteği artırıcı ödevler vb. verilebilir. Çünkü danışanların cinsel sorunlarını analiz etmesi bu sorunlarını çözdükleri anlamına gelmez. Sorunlar esas olarak cinsel egzersizler, masturbasyon veya fiili cinsel ilişki içinde çözümlenebilir.
Ev ödevlerinin yapılmasını engelleyen kaçınma davranışlarının altında otomatik düşüncelerin yattığı unutulmamalıdır. Cinsellikle ilgili olumsuz düşünceler bazen o kadar alışkanlık haline gelir ki, aklımızdan geçip gittiklerinin farkına bile varamayız. İşte bu yüzden onlara "otomatik düşünceler" denir. Otomatik düşünceler genellikle üzüntü, suçluluk, kaygı, öfke gibi cinsellikle ilgili negatif düşüncelerdir. Cinsel terapide danışanlara işte bu negatif düşüncelerden kurtularak hayata nasıl daha uyumlu bir bakışla yaklaşabilecekleri öğretilir. Bu süreçte, danışanlar gevşeme, güven duyma, konuşma, dokunma, aşk oyunları, kendilerine güvenme ve kendi bedenleriyle barışık olma, cinsel hayatlarındaki problemlere çözüm üretebilme ve hızlı bir iyileşme göstermelerini sağlayacak bir "kendine yardım tekniği" konusunda bilgilendirilirler ve kendilerini geliştirirler.
Cinsellikte 10 Altın Kural
1-Konuşmak,
2-İdeal ortam,
3-Dokunma ve okşama
4-Aşk oyunları,
5-Ön sevişme,
6-Kendini tanıma ve kendinle barışık olma,
7-Güven,
8-Partnere karşı sevgi ve saygı,
9-Rahatlık ve gevşeme,
10-Utanç duygusundan kurtulma.
Cinsel terapide danışanların yukarıdaki on altın kurallara göre cinsel yaşantıları gözden geçirilir. Nerede eksiklik veya sıkıntı varsa o madde üzerinde daha uzun süre durulur. Sonuçta; cinsel haz vererek veya alarak uyarılmayı öğrenme, erotik mataryeller ile cinsel arzuyu ve tutkuyu besleme, yatak odası dışında da hoş, nazik veya sevecen olabilme, cinsel terapide sürecinde danışanlara öğretilmektedir.
Cinsel Terapilerin Gelişim Öyküsü
Cinsel terapilerin gelişimi cinsel işlev bozukluklarına yaklaşım biçimleri, tedavi şekilleri, tedaviden alınan sonuçlar ve sorunların kaynağına bakış açısına göre üç dönemde ele alınabilir:
1-Geleneksel Cinsel Terapi:
Bu dönemde tedavide psikoanalitik yöntemler kullanıldı. Cinsel sorunun ruhsal ve insani kaynaklarına inmeye çalışıldı. Tedavinin odağında birey vardı. Freud, Wilhelm Reich bu dönemin önemli bilim adamlarıdır.
2-Masters ve Johnson Dönemi:
Bu dönemde tedavide cinsel işlev bozukluklarının türüne özgül teknikler kullanıldı. Cinsel sorunun dış belirtilerini giderme yoluna gidildi. Tedavinin odağında sorunlu çift ve çiftin ilişkileri yer almıştır. ABD'de Masters ve Johnson, İngiltere' de ise Martin Cole tarafından uygulamalı bedensel cinsel terapi bu dönemde ortaya atılmıştır. Örneğin empotans yani iktidarsızlıkta bütün insan davranışlarının öğrenilmiş, sonradan edinilmiş davranışlar olduğu, ve tıpkı öğrenildikleri gibi "unutulup" bir yana da atılabilecekleri varsayımından hareketle penisin sertleşmesi ve orgazma ulaşılmasını sağlayacak egzersizler uygulanır. Bu tür cinsel terapi genellikle 2-3 haftalık bir programdan oluşmaktadır.
3-Modern Cinsel Terapi:
Bu dönemde cinsel terapistlerin bireysel psikoterapi ve aile terapileri konularında da deneyimli olmaları gereği ortaya konulmuştur. Ayrıca üroloji, jinekoloji, psikiyatri, nöroloji, halk sağlığı, endokrinoloji gibi farklı disiplinlerin ortak sorumluğu da vurgulanmıştır. Tedavinin odağında duruma göre hem birey hem de sorunlu çift vardır.
Cinsel Terapide Genel İlkeler
*Cinsel terapinin ilk görüşmesinde cinsel birleşme yasaklanır. Bu sayede çiftlerin cinsel birleşmenin kaygısı olmaksızın yakınlık ve haz almaları hedeflenir.
*Bir başkasını ilgi ile sabırlı ve rahat olarak dinleyebilmek bilgi toplamak ve bilgi almak için en güçlü araçlardan biridir.
*Ayrıntılı bir cinsel öykü alınır.
*Eşduyum yani empati yapabilmek, ilgilenmek karşı tarafı anlamak ve tanımak için gereklidir.
*Yan tutmamak ve yargılamamak cinsel terapide çok önemlidir.
*Öğrenme becerileri, eğitim, destek, öneri ve iç görü üzerinde çalışılır.
*Esnek olmak, basma kalıp kural ve uygulamalara bağlı olmamak gerekir.
*Danışanlara gerçekte hasta olanın cinsel ilişki olduğu ve bireylerin hasta olmadıkları yönünde telkinde bulunulur.
Cinsel Terapide İlk Görüşme
İlk görüşme çok önemlidir. Tam bir değerlendirme yapılmalıdır. Terapist, önce danışanlarla ayrı ayrı görüşür. Bu görüşmelerde, geçmiş cinsel yaşam özellikleri, masturbasyon, eşli cinsel etkinlikler, ilk cinsel birleşme deneyimi, sürekli cinsel ilişkiler, kişinin yaşam boyu cinsel yanıtları açısından incelenir. Bireylerin genel sağlık durumu, geçirilmiş veya sürekli hastalıkları, kullandığı madde ve/veya ilaçlar sorgulanır. Sonra, cinsel sorunun ne zaman ve ne şekilde başladığı, nasıl değişiklikler gösterdiği, o güne kadar olan tedavi girişimleri ve bunların sonuçları incelenir. Ayrıca cinsel doyum veya kişilik testleri yapılır. İlk görüşmede danışanlar ve terapist arasında güven duygusunun gelişmesi terapinin devamı ve başarısı açısından çok önemlidir.
Cinsel Terapi Teknikleri
1-Davranışçı Teknikler
*Cinsel yanıtı anlamak için cinsel eğitim ve cinsel bilgilendirme konularını da içeren cinsel danışmanlık,
*Performans kaygısını azaltmak, partnerin cinselliğini öğrenmek, cinsel birleşme dışındaki cinselliğe odaklanmak, iletişimi artırmak için duyumsal keşif,
*Kendi cinselliğini öğrenmek ve kaygıyı azaltmak için kendini uyarma yani mastürbasyon egzersizleri,
*Kaygının azaltılması için nefes, gevşeme ve rahatlama egzersizleri,
*Özellikle erken boşalmada uygulamak için dur-başla tekniği,
*Daha ileri davranışçı yöntemler.
2-Bilişsel Teknikler
*Zihni meşgul eden düşünceleri uzaklaştırmak, cinsel haz ve yakınlığa odaklanmak için duyumsal keşif veya zihinsel odaklanma,
*Sistematik duyarsızlaştırma tekniği,
*Anksiyetenin azaltılması için düşünce durdurulması veya dikkatin başka yöne çevrilmesi,
*Cinsel tutumların yeniden uyarlanması.
3-Çift Terapisi Teknikleri
*Duygusal ilişkilerde altta yatan işlevsizliği tanımak için çiftlerin iletişimine yardım etme ve iletişimin artırılması,
*Yakınlığın artırılması,
*Çatışmaların çözümü,
*İlişkideki diğer sorunlu konuların çözümü.
4- Bireysel Psikoterapi Teknikleri
*Cinsellikle ilgili kendilik imajının değişimi,
*İkna,
*Cinsellik ve/veya yakınlık ile ilgili ikili duyguların çözülmesi,
*Telkin,
*Eşle ilgili ikili duyguların anlaşılması,
*Empati,
*itiraf,
*Depresyon veya anksiyetenin tedavisi,
*Güvenceler verme vb.
5-Diğer
*Cinsel öykü yazma tekniği,
*Bibliyoterapi yani danışana yararlı olabilecek kitap, cd vb.
önerme,
*Grup toplantıları,
*Flört dönemini yeniden yaşama,
*Hipnoz,
*Atılganlık eğitimi,
*Ayıp sözler ve eylemler tekniği,
*Narkosentez vb.
Cinsel Terapi Kaç Seanslar
Genellikle 6-12 haftalık bir tedavi programı hazırlanır. Fakat cinsel terapinin süresi ve gidişi terapiste ve kuramlara göre değil, danışanların gereksinmelerine göre ayarlanır. Bu nedenle süreler uzayabilir veya kısalabilir. Haftada 2 seans alınmasından dolayı ortalama 12- 24 seans alınır. Her seans ortalama 1 saattir.
Cinsel Terapinin Kullanıldığı Yerler
Cinsel terapi, erken boşalma, iktidarsızlık, cinsel isteksizlik, orgazm problemleri, vaginismus, cinsel tiksinti bozuklukları, disparoni, satiriasis, nemfomani vb. cinsel işlev bozuklularının tedavisinde kullanılır.
Cinsel Terapide Başarı
Tedavini başarısında uygulanan yöntemin ve terapistin profesyonel becerisi, çok vaka görmesi kadar çiftin tedaviye uygunluğunun, düzelme isteği ve çabasının rolü vardır. Cinsel terapide başarılı olmanın yolu önce kendimizi ve partnerimizi iyi tanımaktan geçiyor. Kişisel isteklerimizi ve ihtiyaçlarımızı doğru tanımlayıp gerçek cinsel kimliğimizi ortaya koyduğumuzda mutlu bir cinsel yaşamına sahip olma şansımız artacaktır. Yaşadığımız ilişkilerde bizi çıkmaza sokan cinsel güvensizlik ve korkularımızı keşfedip onlarla yüzleşerek bunu bir sorun olmaktan çıkartabiliriz.
Cinsel Terapinin Avantajları
*Cinsel işlev bozuklukları geçmişteki gibi ilkel yöntemlerle ve cahilce geçiştirilen bir olgu olmaktan çıkarak daha bilimsel ele alınmaya başlanmıştır.
*Çift ya da evlilik terapileri ile birlikte yapıldığında en yüksek başarı elde edilen cinsel terapi ile cinselliğin utanılacak bir sorun olmaktan çıkmıştır.
*Cinsel terapi cinsel birleşme olmayan yeni evliler, gebe vajinismuslar gibi bazı özel durumlar dışında, acil değildir. Çiftin genel yaşamının uygun olduğu, cinsel yaşamlarına odaklanabilecekleri herhangi bir zamanda yapılabilir.
Cinsel Terapinin Dezavantajları
*Cinsel terapi süreci, danışanların cinsel yaşamlarında normal koşullarda kimseyle paylaşmayacakları sırlarını anlattıkları özel ve yapay bir dönemdir. Ama ironik olarak terapistin danışanların cinsel yaşamlarının tüm ayrıntılarını öğrenmesi ve cinsel yanıtlarda istenen değişiklikleri sağlamak için farklı cinsel davranışlar önermesi için gereklidir. Bu da doğal olmayan bir süreçtir.
Cinsel Terapi Hakkında Bilinmeyenler
*Erkeklerde cinsel dürtü ve davranışları etkileyen androjenler cinsel terapi ile artış göstermektedir.
*Cinsel terapi giderek daha çok hastanın başvurduğu bir psikoterapi yöntemdir.
